Wednesday, October 28, 2020

#0082-1140Oct28-HaikuPoetry-59th BiratSammelan जिगु हाइकु साहित्य वाचन ५९ क्वःगु विराट सम्मेलन

५९ क्व:गु विराट नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन ज्याझ्व: स जिगु हाइकु साहित्य वाचन
न्यनादिसं अले मगा:मचा: कुलादिसं, छिकपिनिगु छ्याता पियाच्वने 

स्वापू : 
सुरेश प्रधान, यल, धालाछेँ, यल महानगरपालिका-१७, यल ।
ईमेल : suresh.tayeju@gmail.com
फेसबुक : https://www.facebook.com/tayeju
नेपाल संवत ११४० कौलाथ्व द्वादसि (अक्तोवर २८ / कार्तिक १२) बुधवा:


जिगु हाइकु साहित्य वाचन (१:०९:१५ निसें १:१५:३० तक), ५९ क्व:गु विराट नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन ज्याझ्व:या पूवंगु रिकर्दया युत्युब लिंक (नमस्ते ख्वप तेलिभिजन) =>
https://www.youtube.com/watch?v=4rZJqU4rnmA







Thursday, October 15, 2020

#0081-1140Oct15- हाईकु साहित्य नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर

हाइकु साहित्य नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०१

यंवा:द्य: कुन

क्यवया स्वां झ्वा: जुल

कोरोनां यंया:


नख:या हर्ष

हनेमा:गु हाकु न्हि

यंलाया पुन्ही


हाथु हायेका

छेँ छेँ हे लिकुंकुसे

न्यायेका यंया


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०२

पुन्चलि भुजा

वां दाइथें च्वनन्हां

मोहनि च्यूता


सुख व दु:ख

नुग:या न्हायेकं ज्वी

मिखाया ख्वबि


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०३

बुंगद्य: न्ह्यात

तियर ग्याँसं लित

छ्वयेला प्वा:गं


नये थाय् मन:

न्यासि प्यासि चायाज्वी

भ्वात्थ: प्वा: जुल


ईलय् मजूगु

जात्राया अर्थ मदु

छ्वासय् द्यपुजा


तिस्यूगु मिखा

स:पिमज्व:गु चिल्लाय्

चि दूगु / ला:गु (भ्या:गु) ख्वबि

[चि न्व:गु ख्वबि]


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०४

हिजोको एक्का

बहिर्गमन आज

भोलिको चौका ?


बांला:गु किपा:, 

का जक हे काइगु

बिइगु मखु ...


नेवा: साहित्य

सिद्धिदास महाजु

छन्दया ध्वाका


फय् हुरुरुरु

भुतुमालि ब्वयेग्या:

सुका ब:मला


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०४

न्ह्यपु नयेत

नख:चख: मा:जुइ

मेचिया कपा:


हाकुगु नुग:

सुपायँ चिलावन

जात्रा क्वचाइ


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०५

छ्वासय् द्यपुजा

जात्रा थामय् हाकल

हायेम्व: पाहाँ


चन्द्रया आज्जु

कुत:, सूर्य पनेगु 

जात्राय् ग्रहण


न्या लाये म्वा:ल

द्यांक्वयेया न्यां बच्छि

बा:थ: तये भ्वय् ?


सुर्द्य: व मिला

माय्बिलिं त्यप घय्पु

बिन्हांबि किच:


धाक व धक्कु

लजगा: लय्ता:ज्यामि

ईया ख्याकं त्य:


खिमिला ल्हा:पां

हय्काल रविया ज:

न्यात्रांचू थ: हे


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०५

हाकुगु ग्वारा

भस्म यायेगु कुत:

सचेत थ: हे


न्ह्य:ने नंग्वारा 

भा:पिल तिमिला हे 

पंगल: जुल


किसिया न्हाय्पं

इमूचिया मैदान

स्यूचागुलि झ्वाँय्


ह्वाग्रा म्हितेगु

बालापन लुमंका

स्वमुल्यांकन


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०५

न्यादँ धुंका:लि

भिंकल संविधान

अझं मन्ह्यंनि


महिता: मत्ति

संविधानया ह्व:प्वा:

झीत तंकीनं


झूलया पिने

जातिय अधिकार

क्वयेँया ल्वापु


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर १०

अय्लाया ख्वला

पालुगु वाफय् गात

पला: च्वद्यल


बाता व माना

तनाबिल झीथासं

क्वथा मप्वंनि


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ११

सौताको रिस

पोइको काखां खै के ?

घरकै ब्यथा


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर १२

मिया ग्वारा ल्ह्वै

सूर्द्यवं मिला नुनी

ग्रहण चिली


छेँयागु रुप

न्हाय्कं आर्कितेक्त

झीगु तिसा स्यं


बाज्यां न:गु घ्य:

धका: तयेत गा:नि

छ्य्या सवा: ल्व:


द्वंगु ब्वयेत

च्वला पतिं नं सुइ

स्वपतिं थ:खे


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर १३

मृगया न्ह्य:ने

मृग तृष्णाया प्या:चा:

ल: स्वया वातां


म्हिग:या बा:ह्रा:

थौंया लकदाउन

कन्हे द्यांलाइ


जननी कोखं

जनानि पिज्वलकि

अनिस्त जुइ


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर १५

म्वायेत नये

नयेत जक छाय् म्वाय् ?

स्वतन्त्र सक्लें


म्हग: क्वारारर्

बपि क्वँये बमला

नियमित ज्या ?


ईच्छा ५ तारे

ब्यवहार बँपस:

तालय मला:


थ:थ:गु ईच्छा

नयेगु व द्यनेगु

ईया व्यवस्था


मय्‌जुया छ्यने

बाँलाइ ह्यांगु स्वाँ हे 

नस्वा: अजूस्वाँ


शान्त सागर

दुनें दुने प्रलय

मनूया नुग:


हिलांच्वनी ई 

मनू म्वाना हे च्वनी

कालं लिका हे


च्यूता म्वायेया

मनूयाके अप्व ज्वी

ग्या: चिकुं ल्हाइ


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर १८

लक्ष्मण रेखा

प्राकृतिक चरण

मृत्युया त्रास


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर १९

खँ थूगु मखु

लखय् दाया थ्याच्चा थें

ग्वाज्य: धाय् मय:


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर २०

स्वार्थको पिण्ड

मन आकाशगंगा 

द्वन्द नियति


स्वांया हा च्वकां

जीवनं मालाच्वन

सौन्दर्यया हा


थ: यग्गानां

ह्वयाबिइ स्वांजुया

भम्ब: भब्बनै


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर २१

तक्माको हूल

संविधान दिवस

काखा र पाखा ?


भिराउंदै छन्

तक्माको विभुषण

घेरा सिमित


यज्जु तापात

इन्तरनेत गुलु

ताप्ले सतित


प्राविधि ह्व:ता:

तापा:म्ह सतिक: वै ?

छेँज: तापाइ


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर २४

गसिं भाय् मल्हा:

हय् कया: न्ह्यानांच्वन

स्वां जुया ह्वल


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर २५

कोरोना त:ल्वय्

हलिंमय् लिथ्वल हँ

ग्या:चिकु अप्व:


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर २६

सुकाया बलं

प्याखँल्हू भुतुमालि

पालाबिल चैत्


कोरोना दु:ख

महामारिं हे ल्हाइ

ल्वय् पुनकि सी


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर २७

ख्वीदँया बैस

लिनाच्वनं  कोरोनां

लजगा: थातं 


Age of sixties

CORONA is chasing

Stagnant profession


साठिको बर्ष 

कोरोना लखेट्दैछ 

स्थिर भो पेशा 


पोस्तगु मल्ता

स्वये मिंच्याइ ख्वा:व:

घाँय्या सवा: का !!!


अनलां घ्वाइ

मोहनि अले स्वन्ति

स्वदँया छक्व:


गं स: आयेबू

स्वांया रुपं पिज्वल

शंखनाद ज्वी


नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ३०

मोहनि त्यल

पशुवलि विरोध

छा:पतिं ला मा:


हलिंया मनू

शाकाहारी जुलसा

द्यांलाये माली


अन्न जन्तुं नै

ला जिनिसया नख:

पशु हिंसा खँ


ब्याँचा महिमा

जापानय् व नेपालय्

हाइकु क्वाति

#0080-1140Oct15- 5Q of Save Newa Valley "सेभ नेवा: भ्यालि" या न्यागु न्ह्यस: (५ प्रश्न) ज्याझ्व:स जि







नेपाल संवत ११४० अक्तोवर ११ आइतवा: खुन्हु "सेभ नेवा: भ्यालि" या न्यागु न्ह्यस: (५ प्रश्न) ज्याझ्व:स जि व मय्जु प्रतिसरा सायमिजु ... भासा = नेपालभासा / नेवा: भासा (Medium Language = Nepalbhasa or NEWAR Language)



My contact detail;

SURESH Pradhan, YALA

====================

SURESH.TAYEJU@gmail.com

https://www.facebook.com/SureshPradha...

https://twitter.com/tayeju



नेवा: अवस्था बारे, वयेकपिनि न्यागू न्ह्यस: व जिगु लिस:

न्ह्यस: / लिस:



थौं कन्हेया परिवेश =

Work ethics, Work culture

पुस्तान्तरन, उत्तराधिकारि निर्माण, 

स्वदेशी बस्तु/सेवा उत्पादन नापं उपभोग

स्थानिय स्रोत साधनया अधिकतम उपयोग याना व्यवसाय संचालन, प्रवर्धन, 

बैदेशीक रोजगार व जागिरे मनस्थितिं मखु स्वरोजगार व रोजगार प्रवर्धन निंतिं शिक्षा निति निसें मा:कथंया निति नियम परिमार्जनया निंतिं ज्या न्ह्याके फयेमाल

अध्ययन अनुसन्धानया निंतिं लगानि यायेगु सोच हयेमाल

समस्या दै उकिइ नापं समाधान नं दैगु खँय बिश्वास यायेमाल व वहे कथं न्ह्यज्याये माल ...



१, थौं कन्हय नेवा:त पाखें जुयाच्वंगु गतिबिधियात छिं गुकथं कयादिया ?

थौं कन्हे कोरोना महामारिया ईलय नेवा:त नापनापं नेपा:मिपिसं आर्थिक विकासया ज्याय कुत: मयासे च्वनाच्वंगु खनेदु गुकिया लिच्व: तस्सकं बांमलाक्क खनेदै तिनि । थुकिया मू जिम्मेवारि नेपा: सरकारं मकासें गाइ हे मखुनि ।

२, नेवा:तयेगु पहिचान परम्परा व सभ्यतायात संस्थागत यायेत सेभ नेवा: भ्यालीया भूमिका गथे जुइमा: ?

नेवा: तयेगु थपूया निंतिं सेभ नेवा: भ्यालिं यानावयाच्वंगु ज्या च्वछायेबह: जु, अथेसां नेवा: सर्वांङ्गिन विकासया निंतिं यक्कों ज्या यायेमानिगु दनि । आ: तक यक्कों नेवा: संघ संस्था तयेसं परम्परा/सभ्यता/संस्कार आदि थपू यायेमा:गु खँय जक ब: बियाच्वंगु खनेदु । थुलि जक यानां मगात, झीगु थ:थ:गु लजगा: नाप नापं न्हून्हूगु लजगालय नं झीगु पहुँच गाका वनेमा:गु आवश्यकता वोध यायेमाल । आर्थिक अवस्था कम्जोर जुया हे झीसं थ:थ:गु सम्पतित मिया वयाच्वंगु खंकेफै ।

अथे जुया बिस्कं बिस्कं संघ संस्थां छ्गू/निगू विषयस विशेसता दयेका वनेगु नाप नापं आर्थिक उन्नतिया वारे गति कायेमा:गु खनेदु, जिं स्वये थजा:गु संस्था दयेके हथाय जुलला थें च्वं ।

३, सरकारं नेवा: तयेगु संस्कृति प्रति यानाच्वंगु दमनयात प्रतिकार यायेमाल धासा गुकथं यायेमाली ?

थुकिया दक्कले अ:पुगु अभियान धयागु सरकारयात सांस्कृतिक बहिस्कार यायेगु हे ख: । तर थथे झीसं थी थी हुनिं याये फयाच्वंगु मदु । मेगु बिकल्प धयागु निजि निसें सार्वजनिक गुथि यात समयानुकुल श्रोतया व्यवस्थापन यायेत दवावमूलक अभियान/आन्दोलन न्ह्याकेगु हे ख: ।

४, नेवा:त छधि छप्पं जुइ मफूगु हुनिं छु ?

थुकिया मू हुनि धयागु आर्थिकस्तर व सैद्धान्तिक विचारय भिन्न्ता हे ख: । नेवा: एजेण्डा ज्वना म्वाये फु धयागु आत्मविश्वास यक्कों म्ह्व जक खनेदु । अले दिर्घकालीन सोच झी नेवा: तयेके यक्कों म्ह्व, तत्कालिन समस्या ज्यनकि गा:पिं अर्थात पटके समाधानया सोच तया सकतां कथंया अभियान न्ह्याकिइगु जूगुलिं उपलव्धि दैमखु वा खनेदैमखु । अथे धका झीके एकता मदुगु नं मखु "थ:याके दुगु हिरा नं खा: बाकू" थें खंकाच्वंगु जक खत । जिं स्वये मेमेगु जात जातिइ नं अथे छपाँय छधी हे जुयाच्वंगु मखना, अन्तर्विरोध खने हे दै ... । तर समाज स्वार्थया विषयस इपिं ईलय न्ह्यचिले फुगु खत ।

५, नेवा:त राजनैतिक रुप न्ह्या:वने माल धा:सा उकिया स्वरूप गथे जुइमा: ?

विद्यमान संविधानया संरचनां चिइधंगु वा न्हूगु राजनैतिक पार्टी यक्को म्वाय्फैगु अवधारणा बियात:गु मदु, समावेसिता खँग्वलय जकहे लिकुंकात:गु दु । थ:गु परिवेश व ज:ख:या परिवेशया वारे अध्ययन यायेमा; धयागु भावना झीके म्ह्वजक खनेदु, अथेजुया हे झीगु थ:गु हे थासय कर्पिसं नेतृत्व याकाच्वना । थुकिइ निगू बिकल्प खंकेफै, 

क) तथाकथित मुलधारया राजनितिइ हे दुहांवना उकियात नेतृत्व यायेफैगु क्षमता विकास यानावनेगु व उकिया आधिपत्यता थ:पिनिगु पक्षय हयेगु

ख) स्थानिय व क्षेत्रिय पार्टिया निर्माण याना थ:गु लागाय थ:पिसं हे राज्य संचालन यायेगु वातावरण निर्माण यानावनेगु अले थवंथवय विश्वास अप्वयेकावनेगु । गुकिया निंतिं स्रोत परिचालनया हाथ्या नापनापं मेमेगु कथंया पंग: राज्य सत्ताय च्वंपिसं याना है व याइ, गुकियात निस्तेज यायेत झी थ:पिं आर्थिक रुपं उत्कृस्त जुयावने फयेकेमाल व थुकिया बलं अमिगु बलयात निस्तेज यायएगु क्षम्ता दयेकेगु ।



https://youtu.be/fYIimxcTeaY