Wednesday, October 28, 2020
#0082-1140Oct28-HaikuPoetry-59th BiratSammelan जिगु हाइकु साहित्य वाचन ५९ क्वःगु विराट सम्मेलन
Thursday, October 15, 2020
#0081-1140Oct15- हाईकु साहित्य नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०१
यंवा:द्य: कुन
क्यवया स्वां झ्वा: जुल
कोरोनां यंया:
नख:या हर्ष
हनेमा:गु हाकु न्हि
यंलाया पुन्ही
हाथु हायेका
छेँ छेँ हे लिकुंकुसे
न्यायेका यंया
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०२
पुन्चलि भुजा
वां दाइथें च्वनन्हां
मोहनि च्यूता
सुख व दु:ख
नुग:या न्हायेकं ज्वी
मिखाया ख्वबि
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०३
बुंगद्य: न्ह्यात
तियर ग्याँसं लित
छ्वयेला प्वा:गं
नये थाय् मन:
न्यासि प्यासि चायाज्वी
भ्वात्थ: प्वा: जुल
ईलय् मजूगु
जात्राया अर्थ मदु
छ्वासय् द्यपुजा
तिस्यूगु मिखा
स:पिमज्व:गु चिल्लाय्
चि दूगु / ला:गु (भ्या:गु) ख्वबि
[चि न्व:गु ख्वबि]
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०४
हिजोको एक्का
बहिर्गमन आज
भोलिको चौका ?
बांला:गु किपा:,
का जक हे काइगु
बिइगु मखु ...
नेवा: साहित्य
सिद्धिदास महाजु
छन्दया ध्वाका
फय् हुरुरुरु
भुतुमालि ब्वयेग्या:
सुका ब:मला
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०४
न्ह्यपु नयेत
नख:चख: मा:जुइ
मेचिया कपा:
हाकुगु नुग:
सुपायँ चिलावन
जात्रा क्वचाइ
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०५
छ्वासय् द्यपुजा
जात्रा थामय् हाकल
हायेम्व: पाहाँ
चन्द्रया आज्जु
कुत:, सूर्य पनेगु
जात्राय् ग्रहण
न्या लाये म्वा:ल
द्यांक्वयेया न्यां बच्छि
बा:थ: तये भ्वय् ?
सुर्द्य: व मिला
माय्बिलिं त्यप घय्पु
बिन्हांबि किच:
धाक व धक्कु
लजगा: लय्ता:ज्यामि
ईया ख्याकं त्य:
खिमिला ल्हा:पां
हय्काल रविया ज:
न्यात्रांचू थ: हे
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०५
हाकुगु ग्वारा
भस्म यायेगु कुत:
सचेत थ: हे
न्ह्य:ने नंग्वारा
भा:पिल तिमिला हे
पंगल: जुल
किसिया न्हाय्पं
इमूचिया मैदान
स्यूचागुलि झ्वाँय्
ह्वाग्रा म्हितेगु
बालापन लुमंका
स्वमुल्यांकन
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ०५
न्यादँ धुंका:लि
भिंकल संविधान
अझं मन्ह्यंनि
महिता: मत्ति
संविधानया ह्व:प्वा:
झीत तंकीनं
झूलया पिने
जातिय अधिकार
क्वयेँया ल्वापु
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर १०
अय्लाया ख्वला
पालुगु वाफय् गात
पला: च्वद्यल
बाता व माना
तनाबिल झीथासं
क्वथा मप्वंनि
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ११
सौताको रिस
पोइको काखां खै के ?
घरकै ब्यथा
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर १२
मिया ग्वारा ल्ह्वै
सूर्द्यवं मिला नुनी
ग्रहण चिली
छेँयागु रुप
न्हाय्कं आर्कितेक्त
झीगु तिसा स्यं
बाज्यां न:गु घ्य:
धका: तयेत गा:नि
छ्य्या सवा: ल्व:
द्वंगु ब्वयेत
च्वला पतिं नं सुइ
स्वपतिं थ:खे
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर १३
मृगया न्ह्य:ने
मृग तृष्णाया प्या:चा:
ल: स्वया वातां
म्हिग:या बा:ह्रा:
थौंया लकदाउन
कन्हे द्यांलाइ
जननी कोखं
जनानि पिज्वलकि
अनिस्त जुइ
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर १५
म्वायेत नये
नयेत जक छाय् म्वाय् ?
स्वतन्त्र सक्लें
म्हग: क्वारारर्
बपि क्वँये बमला
नियमित ज्या ?
ईच्छा ५ तारे
ब्यवहार बँपस:
तालय मला:
थ:थ:गु ईच्छा
नयेगु व द्यनेगु
ईया व्यवस्था
मय्जुया छ्यने
बाँलाइ ह्यांगु स्वाँ हे
नस्वा: अजूस्वाँ
शान्त सागर
दुनें दुने प्रलय
मनूया नुग:
हिलांच्वनी ई
मनू म्वाना हे च्वनी
कालं लिका हे
च्यूता म्वायेया
मनूयाके अप्व ज्वी
ग्या: चिकुं ल्हाइ
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर १८
लक्ष्मण रेखा
प्राकृतिक चरण
मृत्युया त्रास
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर १९
खँ थूगु मखु
लखय् दाया थ्याच्चा थें
ग्वाज्य: धाय् मय:
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर २०
स्वार्थको पिण्ड
मन आकाशगंगा
द्वन्द नियति
स्वांया हा च्वकां
जीवनं मालाच्वन
सौन्दर्यया हा
थ: यग्गानां
ह्वयाबिइ स्वांजुया
भम्ब: भब्बनै
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर २१
तक्माको हूल
संविधान दिवस
काखा र पाखा ?
भिराउंदै छन्
तक्माको विभुषण
घेरा सिमित
यज्जु तापात
इन्तरनेत गुलु
ताप्ले सतित
प्राविधि ह्व:ता:
तापा:म्ह सतिक: वै ?
छेँज: तापाइ
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर २४
गसिं भाय् मल्हा:
हय् कया: न्ह्यानांच्वन
स्वां जुया ह्वल
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर २५
कोरोना त:ल्वय्
हलिंमय् लिथ्वल हँ
ग्या:चिकु अप्व:
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर २६
सुकाया बलं
प्याखँल्हू भुतुमालि
पालाबिल चैत्
कोरोना दु:ख
महामारिं हे ल्हाइ
ल्वय् पुनकि सी
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर २७
ख्वीदँया बैस
लिनाच्वनं कोरोनां
लजगा: थातं
Age of sixties
CORONA is chasing
Stagnant profession
साठिको बर्ष
कोरोना लखेट्दैछ
स्थिर भो पेशा
पोस्तगु मल्ता
स्वये मिंच्याइ ख्वा:व:
घाँय्या सवा: का !!!
अनलां घ्वाइ
मोहनि अले स्वन्ति
स्वदँया छक्व:
गं स: आयेबू
स्वांया रुपं पिज्वल
शंखनाद ज्वी
नेपाल संवत ११४० सेप्तेम्वर ३०
मोहनि त्यल
पशुवलि विरोध
छा:पतिं ला मा:
हलिंया मनू
शाकाहारी जुलसा
द्यांलाये माली
अन्न जन्तुं नै
ला जिनिसया नख:
पशु हिंसा खँ
ब्याँचा महिमा
जापानय् व नेपालय्
हाइकु क्वाति
#0080-1140Oct15- 5Q of Save Newa Valley "सेभ नेवा: भ्यालि" या न्यागु न्ह्यस: (५ प्रश्न) ज्याझ्व:स जि
नेपाल संवत ११४० अक्तोवर ११ आइतवा: खुन्हु "सेभ नेवा: भ्यालि" या न्यागु न्ह्यस: (५ प्रश्न) ज्याझ्व:स जि व मय्जु प्रतिसरा सायमिजु ... भासा = नेपालभासा / नेवा: भासा (Medium Language = Nepalbhasa or NEWAR Language)
My contact detail;
SURESH Pradhan, YALA
====================
SURESH.TAYEJU@gmail.com
https://www.facebook.com/SureshPradha...
https://twitter.com/tayeju
नेवा: अवस्था बारे, वयेकपिनि न्यागू न्ह्यस: व जिगु लिस:
न्ह्यस: / लिस:
थौं कन्हेया परिवेश =
Work ethics, Work culture
पुस्तान्तरन, उत्तराधिकारि निर्माण,
स्वदेशी बस्तु/सेवा उत्पादन नापं उपभोग
स्थानिय स्रोत साधनया अधिकतम उपयोग याना व्यवसाय संचालन, प्रवर्धन,
बैदेशीक रोजगार व जागिरे मनस्थितिं मखु स्वरोजगार व रोजगार प्रवर्धन निंतिं शिक्षा निति निसें मा:कथंया निति नियम परिमार्जनया निंतिं ज्या न्ह्याके फयेमाल
अध्ययन अनुसन्धानया निंतिं लगानि यायेगु सोच हयेमाल
समस्या दै उकिइ नापं समाधान नं दैगु खँय बिश्वास यायेमाल व वहे कथं न्ह्यज्याये माल ...
१, थौं कन्हय नेवा:त पाखें जुयाच्वंगु गतिबिधियात छिं गुकथं कयादिया ?
थौं कन्हे कोरोना महामारिया ईलय नेवा:त नापनापं नेपा:मिपिसं आर्थिक विकासया ज्याय कुत: मयासे च्वनाच्वंगु खनेदु गुकिया लिच्व: तस्सकं बांमलाक्क खनेदै तिनि । थुकिया मू जिम्मेवारि नेपा: सरकारं मकासें गाइ हे मखुनि ।
२, नेवा:तयेगु पहिचान परम्परा व सभ्यतायात संस्थागत यायेत सेभ नेवा: भ्यालीया भूमिका गथे जुइमा: ?
नेवा: तयेगु थपूया निंतिं सेभ नेवा: भ्यालिं यानावयाच्वंगु ज्या च्वछायेबह: जु, अथेसां नेवा: सर्वांङ्गिन विकासया निंतिं यक्कों ज्या यायेमानिगु दनि । आ: तक यक्कों नेवा: संघ संस्था तयेसं परम्परा/सभ्यता/संस्कार आदि थपू यायेमा:गु खँय जक ब: बियाच्वंगु खनेदु । थुलि जक यानां मगात, झीगु थ:थ:गु लजगा: नाप नापं न्हून्हूगु लजगालय नं झीगु पहुँच गाका वनेमा:गु आवश्यकता वोध यायेमाल । आर्थिक अवस्था कम्जोर जुया हे झीसं थ:थ:गु सम्पतित मिया वयाच्वंगु खंकेफै ।
अथे जुया बिस्कं बिस्कं संघ संस्थां छ्गू/निगू विषयस विशेसता दयेका वनेगु नाप नापं आर्थिक उन्नतिया वारे गति कायेमा:गु खनेदु, जिं स्वये थजा:गु संस्था दयेके हथाय जुलला थें च्वं ।
३, सरकारं नेवा: तयेगु संस्कृति प्रति यानाच्वंगु दमनयात प्रतिकार यायेमाल धासा गुकथं यायेमाली ?
थुकिया दक्कले अ:पुगु अभियान धयागु सरकारयात सांस्कृतिक बहिस्कार यायेगु हे ख: । तर थथे झीसं थी थी हुनिं याये फयाच्वंगु मदु । मेगु बिकल्प धयागु निजि निसें सार्वजनिक गुथि यात समयानुकुल श्रोतया व्यवस्थापन यायेत दवावमूलक अभियान/आन्दोलन न्ह्याकेगु हे ख: ।
४, नेवा:त छधि छप्पं जुइ मफूगु हुनिं छु ?
थुकिया मू हुनि धयागु आर्थिकस्तर व सैद्धान्तिक विचारय भिन्न्ता हे ख: । नेवा: एजेण्डा ज्वना म्वाये फु धयागु आत्मविश्वास यक्कों म्ह्व जक खनेदु । अले दिर्घकालीन सोच झी नेवा: तयेके यक्कों म्ह्व, तत्कालिन समस्या ज्यनकि गा:पिं अर्थात पटके समाधानया सोच तया सकतां कथंया अभियान न्ह्याकिइगु जूगुलिं उपलव्धि दैमखु वा खनेदैमखु । अथे धका झीके एकता मदुगु नं मखु "थ:याके दुगु हिरा नं खा: बाकू" थें खंकाच्वंगु जक खत । जिं स्वये मेमेगु जात जातिइ नं अथे छपाँय छधी हे जुयाच्वंगु मखना, अन्तर्विरोध खने हे दै ... । तर समाज स्वार्थया विषयस इपिं ईलय न्ह्यचिले फुगु खत ।
५, नेवा:त राजनैतिक रुप न्ह्या:वने माल धा:सा उकिया स्वरूप गथे जुइमा: ?
विद्यमान संविधानया संरचनां चिइधंगु वा न्हूगु राजनैतिक पार्टी यक्को म्वाय्फैगु अवधारणा बियात:गु मदु, समावेसिता खँग्वलय जकहे लिकुंकात:गु दु । थ:गु परिवेश व ज:ख:या परिवेशया वारे अध्ययन यायेमा; धयागु भावना झीके म्ह्वजक खनेदु, अथेजुया हे झीगु थ:गु हे थासय कर्पिसं नेतृत्व याकाच्वना । थुकिइ निगू बिकल्प खंकेफै,
क) तथाकथित मुलधारया राजनितिइ हे दुहांवना उकियात नेतृत्व यायेफैगु क्षमता विकास यानावनेगु व उकिया आधिपत्यता थ:पिनिगु पक्षय हयेगु
ख) स्थानिय व क्षेत्रिय पार्टिया निर्माण याना थ:गु लागाय थ:पिसं हे राज्य संचालन यायेगु वातावरण निर्माण यानावनेगु अले थवंथवय विश्वास अप्वयेकावनेगु । गुकिया निंतिं स्रोत परिचालनया हाथ्या नापनापं मेमेगु कथंया पंग: राज्य सत्ताय च्वंपिसं याना है व याइ, गुकियात निस्तेज यायेत झी थ:पिं आर्थिक रुपं उत्कृस्त जुयावने फयेकेमाल व थुकिया बलं अमिगु बलयात निस्तेज यायएगु क्षम्ता दयेकेगु ।
https://youtu.be/fYIimxcTeaY